Để hiểu bất kỳ hành vi động vật nào, cần phải trả lời được 4 câu hỏi:
Nguyên nhân trực tiếp
- Tín hiệu kích thích hành vi là gì? Những cơ chế sinh lý nào điều hòa đáp ứng?
- Kinh nghiệm của động vật trong quá trình sinh trưởng, phát triển ảnh hưởng đến đáp ứng như thế nào?
Nguyên nhân sâu xa
- Tập tính, hành vi hỗ trợ cho sinh tồn và sinh sản như thế nào?
- Ý nghĩa tiến hóa của hành vi.
Tập tính động vật là chuỗi phản ứng trả lời các kích thích của môi trường (trong hoặc ngoài cơ thể), nhờ đó động vật có thể tồn tại và phát triền được. Tập tính bao gồm tất cả các loại hoạt động mà động vật thực hiện như sự di động, chải lông, sinh sản, chăm sóc con non, truyền thông (kêu, hót)... Tập tính có thể bao gồm một phản ứng riêng đối với một kích thích hay một thay đổi sinh lý, nhưng cũng có thể bao gồm hai phản ứng với hoạt động khác. Và cũng được gọi nó là tập tính, khi động vật ở trong bầy đàn hay một sự phối hợp tụ tập các hoạt động của chúng hay hoàn thành sự tiêu khiển với con khác.
Nguyên nhân trực tiếp
- Tín hiệu kích thích hành vi là gì? Những cơ chế sinh lý nào điều hòa đáp ứng?
- Kinh nghiệm của động vật trong quá trình sinh trưởng, phát triển ảnh hưởng đến đáp ứng như thế nào?
Nguyên nhân sâu xa
- Tập tính, hành vi hỗ trợ cho sinh tồn và sinh sản như thế nào?
- Ý nghĩa tiến hóa của hành vi.
Tập tính động vật là chuỗi phản ứng trả lời các kích thích của môi trường (trong hoặc ngoài cơ thể), nhờ đó động vật có thể tồn tại và phát triền được. Tập tính bao gồm tất cả các loại hoạt động mà động vật thực hiện như sự di động, chải lông, sinh sản, chăm sóc con non, truyền thông (kêu, hót)... Tập tính có thể bao gồm một phản ứng riêng đối với một kích thích hay một thay đổi sinh lý, nhưng cũng có thể bao gồm hai phản ứng với hoạt động khác. Và cũng được gọi nó là tập tính, khi động vật ở trong bầy đàn hay một sự phối hợp tụ tập các hoạt động của chúng hay hoàn thành sự tiêu khiển với con khác.
Các loại tập tính:
- Tập tính bẩm sinh
- Tập tính học được.
Cơ sở thần kinh của tập tính:
- Chuỗi phản xạ không điều kiện
- Chuỗi phản xạ có điều kiện.
Nguyên nhân
Một số hình thức học tập ở động vật:
- Quen nhờn
- In vết: Giai đoạn nhạy cảm, tín hiệu in vết
- Điều kiện hóa: Sự liên kết 2 kích thích tác động gần như đồng thời.
+ Điều kiện hóa đáp ứng: Thử và sai
+Điều kiện hóa thao tác
- Học ngầm
- Học khôn
- Học cách nhận biết không gian.
- Phát triển các hành vi đã học
- Học cách nhận biết không gian.
- Phát triển các hành vi đã học
Một số tập tính phổ biến ở động vật:
- Tập tính kiếm ăn- săn mồi: gồm các hoạt động : rình mồi, vồ mồi, bỏ chạy hoặc lẩn trốn
- Tập tính sinh sản, giao phối, lựa chọn bạn tình--> chọn lọc giới tính: là tập tính bẩm sinh mang tính bản năng, gồm chuỗi các phản xạ phức tạp do kích thích của môi trường bên ngoài (nhiệt độ) hoặc bên trong (hoocmon) gây nên hiện tượng chín sinh dục, tranh giành con cái, làm tình, mang thai, sinh đẻ, nuôi con...
- Tập tính bảo vệ vùng lãnh thổ: các loài động vật dùng mùi hoặc nước tiểu, phân của mình để đánh dấu lãnh thổ. Chúng có thể chiến đấu quyết liệt khi có đối tượng xâm nhập vào lãnh thổ của mình.
- Tập tính xã hội: là tập tính sống bầy đàn, trong đàn có thứ bậc, có tính vị tha (ong thợ trong đàn ong, kiến lính trong đàn kiến)...
- Hành động rập khuôn: (Tinbergen) Một chuỗi hành động bẩm sinh, khi khởi phát thì sẽ thực hiện cho đến khi kết thúc. Tín hiệu gây nên hành động là tín hiệu khơi mào.
- Vận động có định hướng:
+ Tăng động, hướng động
+ Tập tính di cư: Một số loại động vật (côn trùng, chim, cá...) có hiện tượng di cư để điều kiện môi trường không thuận (chim di cư) lợi hoặc sinh sản (cá hồi vượt đại dương để sinh sản).
+ Nhịp hành vi
Tiến hóa của hành vi vị tha:
- Hành vi vị tha:
+ làm giảm giá trị thích nghi của bản thân, gia tăng giá trị thích nghi của cá thể khác.
+ dựa trên quy tắc Haminton --> chọn lọc dòng dõi. Chọn lọc giảm dần theo khoảng cách di truyền.
Quy tắc Haminton: rB > C
Với: r là hệ số họ hàng, B là số cá thể được cứu (sinh ra) từ hành động vị tha, C là xác suất bị chết do thực hiện hành động x số con có thể sinh ra từ cá thể này.
- Vận động có định hướng:
+ Tăng động, hướng động
+ Tập tính di cư: Một số loại động vật (côn trùng, chim, cá...) có hiện tượng di cư để điều kiện môi trường không thuận (chim di cư) lợi hoặc sinh sản (cá hồi vượt đại dương để sinh sản).
+ Nhịp hành vi
Tiến hóa của hành vi vị tha:
- Hành vi vị tha:
+ làm giảm giá trị thích nghi của bản thân, gia tăng giá trị thích nghi của cá thể khác.
+ dựa trên quy tắc Haminton --> chọn lọc dòng dõi. Chọn lọc giảm dần theo khoảng cách di truyền.
Quy tắc Haminton: rB > C
Với: r là hệ số họ hàng, B là số cá thể được cứu (sinh ra) từ hành động vị tha, C là xác suất bị chết do thực hiện hành động x số con có thể sinh ra từ cá thể này.
Post a Comment